Kuzey yarımkürenin ilk kirazı gecikecek

İzmir Kemalpaşa’da nisan ayının son haftalarında hasadı yapılan kuzey yarımkürenin ilk kirazı, bu yıl olumsuz hava koşulları nedeniyle gecikecek. Don olayları sonucu bazı ağaçların zarar gördüğünü, bazı ağaçların da yeni çiçeklenmeye başladığını belirten üreticiler; rekoltenin düşük, fiyatların yüksek ve kirazın gecikmeli olarak sofralara geleceğini söyledi.
Kuzey yarımkürenin ilk kirazı, İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde hasat ediliyor. Kemalpaşa Ziraat Odasına kayıtlı 7 bin kiraz üreticisi, 80 bin dekar alanda 2 milyon 200 bin ağaçla kiraz üretimi yapıyor. Her yıl 20 Nisan sonrasında hasadı yapılmaya başlayan sezonun ilk kirazında olumsuz hava koşulları nedeniyle gecikme yaşandı. Şubat ve mart aylarında yaşanan don olayları nedeniyle hasat zamanı mayısın ilk haftasına ertelendi. Dondan zarar gören kiraz ağaçlarında da yaklaşık yüzde 25 oranında zararın olacağı öngörülüyor. Normal şartlarda leblebi büyüklüğünde meyve oluşması beklenen bazı ağaçların, gecikme sonucu yeni çiçeklenmeye başladığı görüldü. Bu yıl rekoltenin düşük olmasının beklendiğini belirten üreticiler, fiyatların yüksek olacağını ve kirazın gecikmeli olarak tüketilebileceğini dile getirdi.

“Ürün kaybı yüzde 25 olabilir”
Ziraat Odası Başkanı Bülent Oray, “En son 2008 yılında böyle bir durum yaşamıştık. 26 Şubat’ı 27 Şubat’a bağlayan gece, hava sıcaklığı eksi 3 dereceye düştü. 3 saatlik bir don olayı gerçekleşti. En büyük zararı o zaman yaşadık. Erkenci kirazlarımızda kısmen çiçek açan bahçelerimiz vardı. Dondan dolayı bu kiraz ağaçlarımız olumsuz yönde etkilendi. 17 Mart’ta da hava sıcaklığı eksi 2 derece oldu. O gün de ciddi bir zarar gördük. Ürünler tam olarak meydana çıkmadan elimizde kesin yüzdelik bir rakam yok ama eğer daha fazla bir olumsuzluk yaşanmazsa tahminen yüzde 25 civarında bir ürün kaybı yaşanacağını düşünüyoruz. Geçen yıllara göre bu sene kış uzun sürdü. Kiraz üretimi hava sıcaklıklarından dolayı olumsuz etkilendi. Daha fazla olumsuzluk yaşamadan üreticilerimizin aradaki açığı en azından fiyat açısından kapatmasını diliyoruz” dedi.

“10-15 günlük gecikme var”
İlk hasat edilen ürünlerin yüksek fiyatla değer gördüğünü, Kemalpaşa’da üretilen kirazların yüzde 70’inin Avrupa, Uzak Doğu, Orta Doğu ülkeleri ve Rusya’ya ihraç edildiğini kaydeden Oray, “İç pazarda da ürünlerimiz iyi bir fiyata yer bulur. Kapasitemizi artırmak ve üretim süremizi uzatmak için çalışmalar yapıyoruz ama bu gibi olumsuzluklar üretimcilerimizin canını sıkıyor. Normal şartlarda ilk hasadın 23 Nisan’dan sonra yapılması bekleniyordu. Havaların soğuk gitmesi nedeniyle tahminen 10 Mayıs’ta ilk ürünler hasat edilmeye başlanacak. Şu anda bazı ağaçlar çiçeklenmiş vaziyette. Ancak geçmiş yıllarda şu dönemde meyvelerin ortaya çıkmış olması gerekiyordu. 10-15 günlük bir gecikme var” diye konuştu.

“Fiyatlar biraz yüksek olacak”
Kemalpaşa kirazının özelliklerinden bahseden Oray, şunları söyledi:
“Kemalpaşa kirazının aranılan bir ürün olmasının sebebi kalibresi, rengi, tadı ve raf ömrünün uzun olmasıdır. Kemalpaşa kirazı kuzey yarımkürede hasat edilen ilk kirazdır. Bu sebeple piyasadaki yerimiz ayrıdır ancak vatandaşlar bu yıl kirazı geç yiyecek. Rekoltenin düşük olmasından dolayı da fiyatlar biraz yüksek olacak.”

“Alıcı firmaların, komisyoncuların eline bağlıyız”
Oray ayrıca, üreticiden çok aracıların para kazandığını ifade ederek şöyle konuştu:
“Üretici ürünü almadan belli bir masraf yapıyor. Pazarın durumunu bilmiyoruz. Yani üretim aşamasında bir ürünün ne kadara satılacağı bilinmiyor. Alıcı firmaların, komisyoncuların eline bağlıyız. Onların ürünü almayacağını söyleme şansı var ama üreticinin öyle bir şansı yok. Kooperatifleşerek ve kayıt dışının önün geçerek bu durumun önüne geçilebilir. Kayıt dışı olduğunda pastanın büyük dilimini aracılar yiyor. Kiraz tek yıllık bir ürün değil. Bir alandan gelir elde edebilmek için en az 5 yıl emek sarf edip masraf yapmanız lazım. Pazar olmazsa ‘ben bunu değiştireyim’ deme şansınız yok. Üretici olarak üretim aşamasında eksiğimiz yok ama pazarlama ve girdi maliyetleri aşamasında yetkililerden destek bekliyoruz.”

“Leblebi boyutunda olması gerekiyordu”
30 dönümlük arazide bin 500 ağaçla kiraz üretimi yapan üretici Mehmet Akdemir de, “Şubat ayında bazı olumsuz hava şartları meydana geldi. Hava sıcaklıkları düştü. Tam o sırada ağaçlar yeni yeni yeşillenmeye başlamıştı. Bu durum ağaçları etkiledi. Geçen hafta da hava sıcaklıkları gece saatlerinde düştü. Bu sebeple kiraz hasadımız bu yıl geç kaldı. Normalde çiçek halinde görülen kirazın bu dönemde leblebi boyutunda olması, 20-23 gün sonra da hasat edilmesi gerekiyordu. Ancak şu an hala çiçek halinde. Ayrıca açan çiçeklerin de içleri simsiyah. Yani bu görülen çiçeklerin bazıları meyveye dönüşmeyecek. Havanın ısınmasıyla ne kadarlık bir zararımız var netleşecek ama yüzde 25’lik bir zararımızın olduğunu öngörüyoruz” ifadelerini kullandı.

“Kooperatifleşmemiz lazım”
En büyük emeği sarf etmelerine rağmen aracıların kendilerinden daha fazla para kazandığını kaydeden Akdemir, “Biz meyvemizin para etmesini isteriz. Bu sene meyve az olduğu için otomatikman fiyatları pahalı olacak. Kirazda üretim maliyetimiz 10 lirayı geçiyor. Bu kirazı daha yüksek fiyatlara satmamız gerekiyor ki para kazanalım. Sezonda Türkiye’nin her yerinden aracılar oluyor. Onların da kendi aralarında ağız birliği yapıp bazen fiyat düşürdüklerini düşünüyoruz. Aslında en iyisi kooperatifleşmek ancak bu gerçekleşmedi. Bu işin asıl eziyetini çeken biziz ancak aracılar daha çok kazanıyor. Buradan 10 liraya kiraz alıyorlar, elini değdirmeden iki katı fiyatına satıyor. Yeri geliyor maliyetine satış yaptığımız oluyor” sözlerine yer verdi.