Torbalı’nın ‘kırmızı altınları’ dünya sofrasında

İzmir Torbalı’da hasat edilen domatesler, kurutulmuş domates haline getirilerek dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor. Tek tek elle kesilerek güneşte kuruması için beyaz örtülere serilen kırmızı altınlar, havadan görüntülendi.
İzmir’in Torbalı ilçesinde 45 bin dekarlık alana ekilen domateslerin ilk hasadında 370 bin ton arası ürün elde edileceği tahmin ediliyor. Bu domateslerin yüzde 80’i salçalık olarak işlenirken, yüzde 20’si ise kurutuluyor. Torbalı domatesleri beyaz örtülere serilerek önce tek tek elle kesiliyor, ardından güneşte bekletilerek kurutuluyor. Daha sonra yine Torbalı’nın fabrikalarında işlenen kurutulmuş domatesler, yüzde 90’ı Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kanada olmak üzere 60’ın üzerinde ülkeye ihraç ediliyor. Torbalı’nın “kırmızı altınları”, havadan görüntülendiğinde adeta görsel bir şölen oluşturuyor.

İtalyan pizzasında Türk kurutulmuş domatesi
Kurutulmuş domates mesaisi hakkında bilgi veren Torbalı Ticaret Odası Başkanı Abdulvahap Olgun, “Tarıma dayalı sanayinin en güzel ürünü, kurutulmuş domatesler. Bizim ovamızda yetişen domatesimiz, bizim güneşimizin altında kuruduktan sonra fabrikalarımızda işlenip dünyanın dört bir yanına gönderiliyor. 35 bin hektarlık alanda domates ekildi. Bu domatesi katma değerli hale getirmemiz gerekiyor. Hepsini bu sezonda tüketmek mümkün değil. Ya salçalık ya da kurutmalık olması gerekiyordu. Gerçekten de kurutmalık domates, artık Torbalı’nın en önemli değeri haline geldi. Bu güneş açısı, buradaki nem oranı, dünyanın hiçbir yerinde yok. Lokasyonumuz çok önemli. Bizim ülkemizde kurutulmuş domates tüketme kültürü çok zayıf fakat Avrupa ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada gibi ülkelerde çok tüketiliyor. Mesela İtalyanların pizzasında bizim kurutulmuş domatesimiz kullanılıyor. Kurutulmuş domateslerimiz, yurt dışında meze olarak kahvaltılık olarak kullanılıyor” dedi. Olgun ayrıca, kuru domates için coğrafi işaret başvurusunda bulunduklarını sözlerine ekledi.

40 bin ton ihracat
Üretici Kemal Saygıner de “Organik ve tuzlu kurutulmuş domatesler, genellikle Avrupa ülkelerine gidiyor. Kükürtle kuruttuklarımızı da daha çok Brezilya, Amerika ve Kanada’ya ihraç ediyoruz. Yıllık toplam 12 bin ton yaş domates, bu ürünlerden de yaklaşık bin 500 ton kurutulmuş domates elde ediyoruz. Yani 14 kilo kesilen domatesten 1 kilo kurutulmuş domates elde ediliyor. Bu da çok büyük emeği gerektiriyor. Binlerce ton mal taşınıp seriliyor, tek tek elle kesiliyor ve elde edilen ürün sadece 14’te 1. Kurutulmuş domateslerin yaklaşık 40 bin ton ihracatı var. Kuru domatesin yurt dışına ihracatı ortalama 3-5 eurodan satılıyor. Domates üretiminde Torbalı, Ege Bölgesi’nin merkezi. Büyük salça fabrikaları olduğundan çiftçimiz bu konuda tecrübeli. Kurutma ve rüzgar açısından da bölgemiz oldukça iyi. Güneş ve rüzgar domatesin 6 günde kurumasını sağlıyor. Bu da ürün kalitesini artırıyor, kolay alıcı buluyoruz” diye konuştu.

İşçilerin yoğun mesaisi
Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nden İzmir Torbalı’ya gelen işçiler ise sıcak günlerde hummalı bir çalışma sergiliyor. Domatesleri tek tek kesen işçiler, kurutulmuş domates işinin oldukça zorlu olduğunu belirtirken, sabahın ilk ışıklarında mesaiye başladıklarını ifade ediyor. Bazı işçilerin çocukları ise anne ve babalarına yardım ettiği sırada şarkı söylemeyi ihmal etmiyor.
Kuru domates ihracatında ilk sırada 8 milyon 215 bin dolarla ABD yer alıyor. Bu ülkeyi 7 milyon 757 bin dolarla İtalya ve 6 milyon 156 bin dolarla Almanya takip ediyor.