“Kentsel Dönüşüm Orta Mahalle’nin özelliğini yok etti”

Aydınlı Mimar Cemre Şahin Kazıcı, Türkiye’de her geçen gün çeşitlenerek yaygınlaşan kentsel dönüşümün, bazı bölgelerin orijinal yapısı ile yaşam tarzını olumsuz etkilediğini ileri sürdü. Bir zamanlar önemli bir kültürü barındıran Aydın Efeler İlçe merkezinde yer alan Orta Mahalle’deki kültürün kentsel dönüşümün sağlıksız örneklerinden biri haline geldiğini ifade eden Cemre Şahin Kazıcı, “Orta Mahalle, Aydın’ın marka yüzü olabilecek kentsel dönüşüm projesine ev sahipliği yapabilecekken, genel ve yerel yönetimler ile işverenlerin ‘rantsal’ yaklaşımları sonucunda kentimiz adına bir utanç projesine dönüşmüştür” dedi.
Ülkemizin en önemli özelliklerinden ve toplumu ayakta tutan unsurlardan birinin komşuluk ilişkileri, mahallelerde aynı kültürü yaşayan insanlar olduğunu belirten Cemre Şahin Kazıcı, bugün insanların büyük çoğunluğunun özlem duyduğu eski günlerin yok olmasının en önemli nedenlerinden birinin de mahallelerde ortak kültürün yok olmasından kaynaklandığını söyledi.
Devlet eliyle 1953 yılında yapılan göçmen konutlarının plansız kentsel dönüşüm ile birlikte barındırdığı kültür ve sahip olduğu anılarla birlikte yıkıldığını kaydeden Cemre Şahin Kazıcı, “Göç Olgusunun İnsan ve Çevre İlişkisi Bağlamında İncelenmesi” konulu araştırmasında Orta Mahalle’yi ele aldı.
Kentsel dönüşüm planları hazırlanırken yeni yapılaşmanın sadece rantsal yaklaşımla ele alınmaması gerektiğini savunan Cemre Şahin Kazıcı, “Nitelikli çevreler için kentsel dönüşümün gerekliliği yadsınamaz ancak ne yazık ki büyük oranda sağlıksız örneklerin yıkıcı sonuçlarıyla karşılaşıyoruz. Aydın ili özelinde bu örneklerden en çarpıcı olanı ise Orta Mahalle. Gerek konumu gerek fiziksel ve sosyal yapısı ile barındırdığı güçlü potansiyeller sayesinde Orta Mahalle, Aydın’ın marka yüzü olabilecek kentsel dönüşüm projesine ev sahipliği yapabilecekken, genel ve yerel yönetimler ile işverenlerin ‘rantsal’ yaklaşımları sonucunda kentimiz adına bir utanç projesine dönüşmüştür. Devlet eliyle 1953 yılında yapılan göçmen konutları ve döneminde bölgede yer alan Aydın Tekstil Fabrikası sebebiyle yıllar boyunca çeşitli göç tiplerine, dolayısıyla farklı sosyal ve kültürel yapılara ev sahipliği yapmış olan Orta Mahalle, rant odaklı gerçekleştirilen kentsel dönüşüm çalışmaları ile kimliksizleştirilmiştir” dedi.
“Köklü bir mahalle iken günü birlik gelip geçilen yer oldu”
Kentsel dönüşümün ardından Orta Mahalle’nin ailelerin yaşamaktan imtina ettiği bir bölge haline geldiğini ifade eden Cemre Şahin Kazıcı; “Orta Mahalle kentsel dönüşümün ardından yeşil alan ve sosyal donatı eksikliğiyle ruhsuzlaştırılmış, öğrencilere ve günübirlik kiracılara ev sahipliği yapması üzere -gelip geçilen çevre- haline getirilerek kimsesizleştirilmiştir. Bölgeye aidiyet geliştiren yerel halk yaşam alışkanlıklarından koparılarak yeni bir göçe zorlanmış, göçmenlerin geçmişte yaşadıkları sosyal ve psikolojik travmalarının yinelenmesine sebebiyet verilmiştir. Tüm bunlarla birlikte bölgenin sosyokültürel yapısı gözardı edilerek hazırlanan dönüşüm projeleriyle, bölgenin suç oranlarının artmasına zemin hazırlanmış ve ‘güvenliksiz bölge’ olarak addedilmesine göz yumulmuştur. Böylelikle Orta Mahalle ile kentin devamı arasında sosyal bariyerler oluşmuş, Orta Mahalle ölçeğinde Aydın değersizleştirilmiştir” diyerek Orta Mahalle ile benzer dinamiklere sahip Ilıcabaşı’nda uygulanacak kentsel dönüşümde aynı hataya düşülmemesini istedi.