Dijitalleşme bankacılık sektörünü de değiştiriyor

Covid-19 salgının etkileri ve kısıtlamalar, yeni iş sistemleri ve dijitalleşme birçok iş kolunda olduğu gibi bankacılık sektörüne de yansıdı. Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Serpil Kahraman, şubeye gidilmeksizin müşteri kabulünden çalışan sayılarına, internet bankacılığından temassız kart kullanım oranlarına kadar sektörde hızlı bir değişim yaşandığını söyledi. Kahraman, özellikle temassız kartlardaki artışa dikkat çekerek bu kartlarla yapılan işlem tutarının 2021’in ilk 3 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine oranla yaklaşık 5 kat artışla 45 milyar 925 milyon TL’ye ulaştığını söyledi.
Yaşar Üniversitesi İşletme Fakültesi Ekonomi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Serpil Kahraman, bankaların, ekonomide yatırım-tasarruf, fon akışı kanalı olarak finansal sistemin bir nevi kalbi olduğunu belirterek bankacılıkta yeni dönemle birlikte artık bankaların şubeye gidilmeksizin görüntülü görüşme yoluyla müşteri kabul edebileceğini hatırlattı. Serpil Kahraman, “Yeni uygulamada ıslak imza yerine, adres ve telefon bilgileri İçişleri Bakanlığından sorgulanarak kişisel veri teyidi alınacak. Bu doğrultuda banka müşterilerinin de yeni kimlik kartı ve bankanın mobil şube uygulamasının kullanılabileceği akıllı bir telefona gereksinim var. Esasen yeni dönem dijital bankacılık sadece şube operasyonlarını değil, ekonominin genelini etkileyecek olması açısından ayrıca önem arz ediyor. Şöyle ki; şubesiz bankacılıkla şube sayısı dolayısıyla da sektörde istihdam oranı azalacaktır ki halihazıra bankaların, uzman yardımcısı ve gişe yetkilisi gibi kimi pozisyonlarda görev tanımlarını birleştirmiş olduklarını görüyoruz” dedi.

Çağrı merkezlerinde çalışsan sayısı artıyor
Son gelişmelerle birlikte sektörde yaşanan gelişmeleri de aktaran Dr. Kahraman, “Türkiye Bankalar Birliğinin (TBB) son raporuna göre; sektörde faaliyet gösteren toplam 54 bankada mart 2020’de 10 bin 161 olan şube sayısının mart 2021’de 9 bin 924’e, aynı dönem için personel sayısının ise 188 bin 164’ten 185 bin 981’e düştüğünü görüyoruz. Şubesiz bankacılığın en önemli alternatif kanallarından çağrı merkezlerinde çalışsan sayısı ise artıyor. Çalışan sayısı aralık 2020’de 9 bin 851 iken, mart 2021’de 10 bin 237’ye ulaşmış durumda” diye konuştu.

Temassız kartlarla işlem tutarı 5 kat arttı
Salgın sürecinde şubesiz işlemlerde, özellikle de çevrimiçi ve kartlı işlemlerde ciddi bir artış kaydedildiğini hatırlatan Kahraman, “Artan işlem hacmi, sistemde gelişmeler, salgın gibi faktörler fiziki kartlara gereksinimi tamamen kaldırır mı bilinmez, ancak 2020 yılının ilk çeyreğinde 9 milyar 181 milyon TL olan temassız kartlarla yapılan işlem tutarı, 2021 yılının aynı döneminde yaklaşık 5 kat artışla 45 milyar 925 milyon TL’ye ulaşmış durumda. Temassız kartlarla yapılan işlem adedi de bu yılın ilk 3 ayında, geçen yılın aynı dönemine oranla yaklaşık 2,8 kat artarak toplam 663 milyon 159 bine yükseldi. Bankalararası Kart Merkezinin (BKM) verilerine göre; 2020 yılının ilk üç aylık döneminde 76 milyon 485 bin olan temassız kart sayısı ise 2021 yılı ilk çeyreğinde 102 milyon 485 bin olarak kaydedildi. Hali hazırda BKM ve Avrupa Merkez Bankası verilerine göre ülkemiz, 263,8 milyon kart ile kart sayısında Avrupa’da liderliği zorluyor” bilgisini verdi.

Dijital bankacılık müşteri sayısı 65 milyon 677 bin kişi
Öte yandan TBB’nin aralık ayında yayınladığı son rapora göre; TBB’ye kayıtlı olup internet bankacılığı kanalı olan 27 banka ile mobil bankacılık uygulamasına sahip 21 bankanın verilerini de değerlendiren Serpil Kahraman şöyle konuştu: “Verilere göre; toplam bireysel ve kurumsal aktif dijital bankacılık müşteri sayısı pandemi etkisi ile beraber 65 milyon 677 bin kişiye ulaşmış durumda. 2019 sonunda bu rakam 53 milyon 234 bin kişiydi. Ayrıca, 2019 yılında 67 milyon 387 bin olan internet bankacılığı kullanıcı sayısının 2020 yılında 74 milyon 817 bine, yine 2019 yılında 78 milyon olan mobil bankacılık kullanıcı sayısının ise 2020 yılında 98 milyon 61 bin kişiye ulaştığını görüyoruz. Dijital bankacılık kullanan müşterilerin yaklaşık dörtte birini 36-55 yaş grubu oluştururken özellikle güven algısı başta olmak üzere bilgi eksikliği, teknoloji kullanım düzeyi gibi sebeplerle daha çok şubeye yönelen 55 yaş üstü grup ise toplam oranda yalnızca yüzde 7’lik kesimi oluşturuyor.”

Yüzde 51 ile en fazla EFT yapılıyor
Alternatif kanallarda yapılan işlem türüne bakıldığında yatırım işlemlerinde birinci sırayı hisse senedi işlemlerinin aldığını belirten Kahraman, “Bankacılık işlemlerinde ise yüzde 51 ile en fazla EFT, havale gibi para transferi işlemi yapıldığını görüyoruz. Nihayetinde tüm işlemlerin şube dışı ATM, mobil bankacılık, internet bankacılığı veya telefonla bankacılık gibi alternatif kanallarla yapılabilecek olması hem zaman hem de işlem maliyetlerini hem banka hem de müşteri açısından da ciddi ölçüde azaltan bir unsur olduğu da unutulmamalı” diye konuştu.