Bir zamanlar ‘kuş cennetiydi, şimdi kuraklık tehlikesi ile karşı karşıya

Manisa’nın “kuş cenneti” olarak bilinen ve balıkçılıkla geçimini sağlayan birçok vatandaşın adeta can damarı olan Marmara Gölü’nde suların çekilmesi tehlikeli boyutlara ulaştı. Su seviyesi 1,5 metrenin altına düşen gölü göçmen kuşlar terk etmeye başlarken, balıkçılıkla geçimini sağlayan vatandaşlar da avlanamadığı için teknelerini karaya çekti.
Marmara Gölü son dönemlerde yaşadığı su kaybı nedeniyle kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor. Manisa’nın Salihli ve Gölmarmara ilçeleri sınırları içerisinde bulunan Marmara Gölü’nde balıkçılar, kuraklık nedeniyle göle açılamıyor. 7 mahallenin geçim kaynağı olan balıkçılığın yanı sıra tarımsal sulamanın da başlayacak olması göl çevresinde yaşayan vatandaşların endişesini artıyor. Gediz Ovası’nı sulamak amacıyla Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından kurulan setlerle “suni depolama gölü” olarak da kullanılan 320 milyon metreküp kapasiteli Marmara Gölü, tepeli pelikan, karabatak gibi nesli tehlikede olan kuş türleri de dahil olmak üzere 20 bin su kuşuna ev sahipliği yapıyor.
Gölün kuruması nedeniyle nesli koruma altında bulunan kuş türleri de gölde yavru yapamadıkları için gölü terk etmeye başladı. Bölgede balıkçılıkla geçimini sağlayan vatandaşlar da artık gölden balık çıkmadığı için teknelerini karaya çekmek zorunda kaldı. Su seviyesinin 1,5 metreye düşmesi nedeniyle taban otlarının yüzeye çıktığı gölde balıkçıların ağları da otlara takılmaya başladı. Gölün kurumasından endişe eden vatandaşlar, gölün kurtarılması için çalışma yapılmasını bekliyor.

“Her sene daha kötüye gidiyor”
Gölde balıkçılık yapan Cevdet Erefe, göldeki otlar nedeniyle ağ atılamadığını belirterek “Aşırı bir düşüklük var. Gölün her tarafı ot içerisinde. Sular sığ. Ağ atıyoruz, otun olmasından dolayı ağ dibe iniyor. Bu yüzden balık tutamıyoruz. Bu su derin olsa dalga yapar otları kıyıya atar böylece gölün otu arınır. Göl sığ olduğu ve kuvvetli dalga yapamadığı için otlardan arınmıyor. Her sene daha kötüye gidiyor” dedi.

“Yakında sulamalar da açıldığı zaman muhtemelen 60, 70 santimetreye düşer”
Sulama sezonun başlamasıyla birlikte göldeki su seviyesinin daha da düşeceğinden endişe eden Erefe, “Yağışların olmaması ve bir de bizim gölü besleyen bir çay vardı. O çayın önüne de Gördes Barajı yapıldı. Baraj yapıldıktan sonra buraya su gelmeyince bu hale geldi. Balıkçılığı da etkiyor. Su olmayınca balık nereden olsun. Su olursa balık olacak. 90 bin dönümse gölümüzün istimlak alanı, belki de şimdi 40 bin dönüm anca kaldı. O da sığ. Kayıklar gölde zor hareket ediyor. En derin yerde 1,5 metreyi bulmaz. Yakında sulamalar da açıldığı zaman muhtemelen 60, 70 santimetreye düşer. Buraya su getirilecek bir çare bakılması gerekiyor. Demirköprü Barajında aşırı su olursa buraya su verecekler. Ama orası da kendini besleyemediği için oradan da veremiyorlar. Ama başka yerlerden pompa ve ya salma su yöntemiyle, biraz işçiliği de var onun ama öyle bir şey olursa göl kurtulur belki” diye konuştu.

“Gölün şu an yerli kuşları bile kalmadı”
Kuş cenneti olarak bilinen göle kuşların gelmediğini belirten Erefe, “Eski kuşlar gelmiyor. Eskiden bu gölün derin olduğu zamanlarda baktığımız zaman kuştan gölün üstü görülmezdi. Gölün şu an yerli kuşları bile kalmadı. Baktığımız zaman gölün üzerinde kuş gözükmüyor. Su olacak ki sazlıklarda yavrulama yapması lazım kuşun. Su olmayınca kuş barınamadığı için terk ettiler bizim bu bölgeyi” ifadelerini kullandı.
Gölde balıkçılığın tamamen bittiğini belirten balıkçı Ferhat Karaca, “Gördes barajı kurulunca bize gelen kaynağı Gördes Barajı’ndan kesip Menemen Çayına bedava akmasının sebebidir bu. Bir de mantıksız bir sulama sistemi var. Mahalle halkı bu suyu kullanamıyor ama diğer mahalleler bu suyu kullanabiliyor. Balıkçılık tamamiyle bitmiş durumda. Etrafta 10 tane mahalle var. Arazisi olmayan vatandaşların balıkçılıktan faydalanması için bu gölün mutlaka dolması gerekiyor” diye konuştu.
Göldeki doluluk oranının 4’te 1’e düştüğünü söyleyen çiftçi Mustafa Pekkara, “Marmara Gölü şu an doluluk 4’te 1’e düştü. Gölün önüne baraj kurulması nedeniyle gölümüze gelen yağmur suları barajlara gittiği için gölümüze su girmiyor. Yağış bu yıl güzel oldu. Yine fena değildi ama önünde baraj var. Çiftçiler ve balıkçılar etkilendi. Tek köy değil, bütün gölün etrafında 7-8 köy ve ova etkileniyor. Gölün hem devletimize de faydası var. Mahsul ekersen alırsın, sularsın hem devlet de kazanır sen de kazanırsın” dedi.
Gölde yaşayan kuşların da kalmadığını belirten Pekkara, “Şu an fazla kuş da kalmadı. Bir de gölün içi balık ölüsüyle dolu. Ottan dolayı kıyıya vurmuyor ama içerde balık ölüsü çok fazla” ifadelerini kullandı.

“Balık çıkmadığı için göle giden yok”
Bölgede artık balıkçılığın kalmadığını belirten Tekelioğlu Mahalle Muhtarı Selim Selvioğlu, “Gölün durumu görüldüğü gibi yüzde 20 su kaldı. Kuşlarımız kalmadı artık. Sözde kuş cenneti ama kuş kalmadı. Kuşların çoğu öldü, kalanlar da bunlar işte bataklık gibi bir şey oldu. Geçen sene de su seviyesi düşüktü. Balıkçılık hiç olmadı gibi. Bizim köyümüzün yüzde 80’i balıkçılıktan geçiniyor. Su varken balık iyiydi. Su düşünce balık da olmadı. 2 senedir balık da yok. Burada 60 kayık göle gidiyordu. 5-6 kayık burada var, 5-6 kayık da orada var. Onlar da devamlı gitmiyor. Balık çıkmadığı için göle giden yok” diye konuştu.
Gölün tamamen kurumasından endişe ettiklerini belirten Muhtar Selvioğlu, “Buranın ana kaynağı Gördes Barajının olduğu alandan besleniyordu. Baraj yapılınca, baraj da su tutmuyormuş diyorlar, orası yapılınca bu göl her sene çekiliyor. Her halde böyle giderse birkaç yıla kuruyacak” dedi.
Koruma altında bulunan ve pek çok göçmen kuş türüne ev sahipliği yapan Marmara Gölü’nün endişe verici durumu havadan görüntülendi. Bataklığı andıran gölde, tabandaki otların yüzeye ulaşması ve sığ hali açıkça görülüyor.