Bamya üreticileri aracılardan dertli

Türkiye’nin bamya üretiminde önemli yer tutan Aydın’da bamya hasadı aralıksız olarak devam ederken, üreticiler kendilerinden çok aracıların para kazandığını belirterek ’bamya kooperatifi’ kurulmasını istedi.
Bamya ekiminin yoğun olduğu Aydın’ın Koçarlı ve Efeler ilçelerinde bamya hasadı devam ediyor. İlçedeki üreticilerin çoğunluğu diğer ürünlerin yanında bamya üretimi de yaparken, ağırlıklı olarak kadınların çalıştığı tarlalarda işçiler 40 derece sıcak altında bamya topluyor. Sabahın ilk ışıklarında tarlalara giren işçiler, günlük 150 lira yevmiye ile çalışıyorlar. Geçen seneye göre girdi maliyetlerinin ikiye katlandığını belirten tarla sahipleri de kendilerinden çok aracıların para kazandığını belirterek bamya kooperatifi kurulmasını istiyorlar.

“Parayı aracılar kazanıyor”
Geçtiğimiz seneden bu yana her şeyin iki katına çıktığını ancak bamya fiyatlarında çok fazla bir değişiklik olmadığını ifade eden bamya üreticisi Engin Mert, “Geçen sene bamya fiyatlarının 7 liradan başlayarak 9-10 TL bandına kadar çıktı. Bu yıl da 12 TL’den çıktı, 15-18 TL’ye kadar satılıyor. Fabrika alım fiyatı ise 12-13 TL’den başladı. Bunun komisyonu ve diğer işler derken parayı fabrikalar ve aracılar kazanıyor. Bu paralar bizi kurtarmıyor. Bir işçinin yevmiyesi 150 TL. Neredeyse yevmiyeciler ve tarla sahipleri ortak gibi çalışıyor. Geçen seneye göre yapılan masraf daha yüksek. Her şey geçen senden bu yana 2 katına çıktı. Bamya kolay toplanılmıyor, parası kolay kazanılmıyor. İçine girip görmek lazım. Biz bamyayı paraya ihtiyacımız olduğumuz için ekiyoruz. Bu bizim günlük harcamalarımızı karşılıyor. Yevmiyenin parası, diğer tarlaların masrafları çıkıyor. Ben tüm tarlaya bamya ekebilirdim ama amele bulmakta zorluk çekiyoruz, toplatacak insanımız yok. Bugünkü asgari ücrete bakacak olursanız aslında yevmiye 150 TL olarak çok ucuz. Bu mal para etsin, biz de yevmiyeye gelen işçimizin hakkını verelim. Biz kendi hakkımızı alamıyoruz ki başkasının hakkını verelim. Yevmiye işine de mahallemizde boşta olan insanlar ve ihtiyacı olan insanlar geliyor. Onlar yoksa başka insan da yok. Daha doğrusu bir insanın tabiatında çalışmak varsa gelip her türlü bu işlerde çalışıyor yoksa evde yatıyor” dedi.

“En güzel çözüm kooperatifleşmek”
Bamya üreticilerinden Dudu Mert ise üreticinin bamyadan kazanabilmesinin en güzel ve en etkili çözümünün kooperatifleşmek olduğunu belirterek, “Bamyayı fabrikaya 10-12 TL arası veriyoruz. Biz zaten 150 TL yevmiyeciye veriyoruz. Bir topladığımızda 100 kilogram, bir topladığımız da 150 çıkıyor, belki de daha az yada daha çok çıkacak bilemiyoruz. Her topladığımızda farklı oluyor. Ne çıkarsa bahtımıza diyoruz ama biz yevmiyecimize her zaman aynı parayı veriyoruz. Bamyanın pazarda satarken iniş-çıkışlar oluyor. Bu iyi bir şey değil. Bir standart gelmesi lazım. İri, orta ve küçük bamyalar şu fiyattan satılacak denmeli ve öyle de olmalı. Ama bunu demiyorlar. Bir manavdan 30-40 TL’den aşağıya bamya alamazsınız. Ben fabrikaya 12 TL’den veriyorum. Bu durumda aracı parasına para katıyor, biz değil onlar kazanıyor. Çiftçinin hali perişan. En güzeli bir bamya kooperatifi olsa belli bir paradan alsalar bizler de rahat ederiz. Aslında en güzel çözüm bu diye düşünüyorum” diye konuştu.

İşçiler de üreticinin yüzünün gülmesini istiyor
Sabahın ilk ışıklarında tarlalara gelerek bamya toplayan işçiler de bamya toplamanın zor olduğunu belirterek, “Kendimizi muhafaza etmediğimiz zaman ellerimizi şişiriyor, vücudumuzu kaşındırıyor. O yüzden biz de kat kat giyinerek gerekli önlemlerimizi alıyoruz. Tarlaya 5 buçuk 6 gibi giriyoruz. Çıkış zamanımız da tarlanın işinin bitmesine bağlı. Çok fazla sıcağa kalmadan tarlanın işi biter bitmez çıkmak için canla başla çalışıyoruz. Üreticinin malının para etmesini biz de istiyoruz. Onların yüzü güldüğünde bizim de yüzümüz güler ama maalesef durum belli” ifadelerini kullandı.