‘Evde yanık’ tehlikesine dikkat

Korona virüs yılda yaklaşık 6 milyon ev kazasının meydana geldiği Türkiye’de riski daha da artırdı. Salgından korunmak amacıyla evde geçirilen sürede özellikle 0-6 yaş grubu çocuk ve 65 yaş üzeri bireylerin neden olduğu ev kazaları artarken, yanık şikayetleri de yükseldi. İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Hemşirelik Bölümü Öğretim Görevlisi Adile Savsar, dünya genelinde yapılan araştırmalara göre yanıkların yüzde 59’unun evde gerçekleştiğini belirterek, karantina sürecinde bu oranın yüzde 75’e yükseldiğini söyledi.
İEÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Görevlisi Adile Savsar, dünya genelinde her yıl 180 bin kişinin yanık sebebiyle yaşamını yitirdiğine dikkat çekerek, geçtiğimiz yıl yayınlanan Amerikan Yanık Derneği (ABA) Ulusal Yanık Raporu’ndaki verileri paylaştı. Savsar, elbiselerin ateşle tutuşması, benzin ya da gaz yağı kullanımı gibi nedenlerle oluşan alev yanıklarının yüzde 41 ile raporda ilk sırada yer aldığını söyledi. Savsar, sıcak sıvıların dökülmesi ya da sıcak banyo suyuna maruz kalınması sonucu oluşan haşlanma yanıklarının ise yüzde 31 oranıyla en çok görülen yanıklar sıralamasında ikinci olduğunu aktardı. Korona virüsün yılda yaklaşık 6 milyon ev kazasının meydana geldiği Türkiye’de riski daha da artırdığını kaydeden Savsar, yapılan araştırmalara göre yanıkların yüzde 59’unun evde gerçekleştiğini, karantina sürecinde bu oranın yüzde 75’e yükseldiğini belirtti.

“Yemek yaparken bol kıyafet giymeyin”
Yanıkların önlenebilir olduğuna dikkat çeken Savsar, “Evde yangın tehlikesi olan alanlara yangın söndürücüler yerleştirilmeli. Evdeki yanıkların çoğu yemek pişirirken oluyor. Yemek pişirirken kıyafetlerin bol olmamasına özen gösterilmeli ve açık ateşte pişirme gibi eylemlerden uzak durulmalı” dedi.
Yemek yapıldığı sırada mutfaktan uzaklaşılmaması, tutuşabilecek cisimler ile soba, ısıtıcı gibi aletlerin ocaktan uzakta bulundurulması gerektiğini aktaran Savsar, “Ocak ya da fırın düğmeleri, ‘açık-kapalı’ konumun kolayca fark edileceği şekilde işaretlenmeli. Kibrit ve çakmaklar çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutulmalı. Mümkünse çocukların açamayacağı şekilde tasarlanan çakmaklar kullanılmalı” diye konuştu.

“En fazla 50 derece”
Savsar, şöyle devam etti:
“Isıtıcı araçlar sabitlenmeli, kıyafetler ısıtıcı araçlardan uzakta giyinilmeli. Evde kullanılacak su sıcaklığı en fazla 50 dereceye ayarlanmalı. Ocak üstündeki çaydanlık ya da tavaların sap kısımları içe doğru çevrilmeli. Tüm elektrikli araçlar, su ve sıcak yüzeylerden uzak tutulmalı. Saç kurutma makinesi, ütü, tıraş makinesi kullanılmadığında prizden çekilmeli. Prizlerde kablolar açıkta olmamalı, priz kapakları kullanılmalı ve prizler uygun yükseklikte olmalıdır.”

“20 dakika suda tutun”
Yanığın değerlendirilmesi ve ilk müdahalenin çok önemli olduğunu ifade eden Savsar, küçük çocukların derisi daha ince olduğundan sıcaklık düşük olsa da derin yanıklar oluşabileceğine dikkat çekti. Küçük ev kazaları dışındaki yanıklarda sağlık kurumuna başvurulmasının yararlı olacağını vurgulayan Savsar, yanık alanına ilaç ya da merhem gibi maddelerin sürülmemesi, yanık bölgenin en az 20 dakika çeşme suyunun altında tutulması gerektiğini söyledi.

Yanıkta nelere dikkat edilmeli
Savsar, yanığa maruz kalan kişiye müdahale edilirken nelere dikkat edilmesi gerektiğini ise 9 maddede şöyle açıkladı:
“- Yanığa neden olan etken, hızla uzaklaştırılmalı.
– İçi sıvı dolu baloncuklar patlatılmamalı.
– Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi takılar çıkarılmalı.
– Yanık alanındaki giysiler çıkarılmalı, yanığın üzeri temiz bir bezle örtülmeli ve ardından 112’den tıbbi yardım istenmeli.
– Göze kimyasal madde temas etmişse, gözler kesinlikle ovuşturulmamalı, bol su ile en az 20 dakika yıkanmalı. Kimyasal madde tek göze temas etmişse yıkama esnasında sağlam gözün kirletilmemesine dikkat edilmeli.
– Göz temiz bir bez ile kapatılmalı.
– Elektrik yanıklarında soğukkanlı ve sakin olunmalı, yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmeli. Eğer akımı kesme imkanı yoksa, tahta çubuk ya da ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmeli.
– Yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmemeli ve yaralı hareket ettirilmemeli.
– Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmeli ve tıbbi yardım istenmeli.”